Medale z panowania Jana Kazimierza

No. 153.

Głowa bez nakrycia, włosy gładko zczesane. Napis: CAROLVS FERDINAN[dus] D[ei] G[ratia] PRINC[eps] POLON[iae] ET SVEC[iae], to jest: Karol Ferdynand z Bożej łaski Xiążę Polski i Szwedzki.

Strona odwrotna. Tarcza na berle zawieszona, na której herby Polski, Szwedzki i Wazów są wyryte; przy niej druga tarcza z herbem biskupstwa Wrocławskiego zawieszona na pastorale: Berło i pastorał na krzyż są złożone i łańcuchem u dołu spojone. Napis: OMNIS POTESTAS A DEO EST, to jest: Wszelka władza od Boga.

Medal ten wystawia Karola Ferdynanda Królewicza Polskiego, syna Zygmunta III i Konstancyi powtórnej jego żony. Urodził się on dnia 7 Października roku 1613. Ledwie miał lat 11 kiedy go wuj jego Karol, Arcyxiążę Austryacki przybrał za koadjutora Biskupstwa Wrocławskiego; umarł wkrotce potem tenże Arcyxiążę, niemało przecież Królewicz Polski doznał przeszkody do objęcia Biskupstwa. Sprzeciwiała mu się kapituła Wrocławska, poczytując za nieważny wybór zmarłego Biskupa dlatego: iż Królewicz był Polakiem, kościół zaś Wrocławski miał przywilej, że Biskup jego zawsze powinien był bydź Szlązakiem, albo przynajmniej rodem z krajów Królowi Czeskiemu podległych. Obawiali się prócz tego kanonicy, aby Dyecezya Wrocławska za wpływem Królewicza Polskiego nie została znowu poddaną pod władzę Arcybiskupa Gnieźnieńskiego, od której, pewne tylko wyjąwszy przypadki, była wyłączona. Przemógł przecież Królewicz, wsparty powagą Cesarza i za wdaniem się Papieża; Król Polski zaś przyrzekł, że po śmierci Królewicza, żaden z jego braci i żaden nawet Polak starać się o następstwo po nim nie będzie, że prebendy i kanonikaty samym Szlązakom tylko rozdawane zostaną, na koniec że nie dopuści tego, aby biskupstwo Wrocławskie pod władzę Arcybiskupa Gnieźnieńskiego powróciło. Pomimo tego wszystkiego elekcya ta nie była bez przywary i bez kościelnej nagany, jak tego dójśdź można z listów Kardynała de Torres, przedtem Nuncyusza, potem protektora Polskiego w Rzymie przezemnie zebranych.

Przydaje Piasecki, iż przyjazd Królewicza Polskiego, Władysława, z obcych krajów powracającego do Nissy i przypadkowe zbliżenie się 5,000 Kozaków ku granicy szląskiej nabawiło wielkiego strachu kanoników i przełamało upór przeciwników Królewicza Karola.

Wyżej już wspomnieliśmy, iż po śmierci Władysława IV gdy bezkrólewie nastąpiło, Królewicz Karol zażądał Korony Polskiej i wielkie w tym celu czynił obietnice stanom przez posłów swoich, między którymi przedniejszym był Stanisław Zaręba, Biskup Kijowski, lecz ujęty prośbami starszego brata i wystawionem sobie niebezpieczeństwem wojny domowej, dnia poprzedzającego elekcye Jana Kazimierza Karol Ferdynand niespodzianie doniósł stanom, iż nie tylko odstąpił wszelkiej nadzieji, jaką mógł mieć uzyskania Korony, ale też jak najusilniej brata swego Jana Kazimierza stanom zaleca. W roku 1641 mianowany został Królewicz Karol Biskupem Płockim. Dokonał on życia dnia 25 Maja w roku 1655 i testamentem swoim cały majątek równie jak prawa, które miał do Xięstw Raciborskiego i Opolskiego w Szląsku, bratu swemu Królowi dziedzictwem odkazał. Albertrandi.

Zdjęcie: archiwum WCN (aukcja 31)