strona główna przedmowa indeks nazwisk indeks legend recenzje uzupełnienia szukaj
 
 

Medale z panowania Króla Michała

No. 176.

Popiersie Xiążęcia de Longueville z boku widziane, włosy rozpuszczone, na głowie wieniec laurowy. Odzienie starożytne wojskowe, zbroja pod spodem, płaszcz czyli draperya na wierzchu. Napis: CAR[olus] PAR[isius] (a) AUR[elianensis] (b) DUX LONG[uevilleus] R[ex] POLO[niae] DESIG[natus] 1672, to jest: Karol Parys Orleański, Xiążę de Longueville, oznaczony Król Polski.

Strona odwrotna. Okręt z rozpuszczonymi żaglami na morzu burzliwem. Nad nim z boku gwiazda. Trochę niżej z tegóż boku chmura. Napis: AFLICTIS SIDUS AMICUM, to jest: Strapionym gwiazda przyjazna,

Rzadki ten medal znajduje się w gabinecie Xiążęcym w Gotha.


Widzimy na stronie głównej tego medalu wizerunek Xiążęcia de Longueville jako oznaczonego Króla Polskiego w roku 1672, to jest w czasie, kiedy Michał Wiśniowiecki w kraju naszym panował, jak gdyby Polska dwóch w ów czas miała Monarchów, albo raczej jak gdyby istotnie panujący oznaczonemu miał był ustąpić Korony.

Medal ten wybity został z natchnienia niektórych panów Polskich, którzy niechętnymi będąc Królowi Michałowi, chcieli go zrzucić z tronu a na jego miejsce obrać Xiążęcia de Longueville. Na czele tej przewrotnej fakcyi, którą nieprawnie konfederacyą zwano, byli Mikołaj Prażmowski Arcybiskup Gnieźnieński, brat jego Wojewoda Płocki, Floryan Xiążę Czartoryjski Biskup Kujawski, Stanisław Bieniewski Wda. Czerniechowski i Jan Leszczyński Kanclerz W. Koronny.

Nic w naszem przekonaniu usprawiedliwić nie może uchybienia wierności winnej Królowi powołanemu do Korony przez Naród, lubo przyznać należy, ze Król Michał oczekiwaniom i istotnym potrzebom kraju swego bynajmniej nie odpowiadał. Słabe objęcie jego umysłu, przesadzone mniemanie o swojej godności, zarozumiałość i upór w powziętem zdaniu, odstręczały od niego najpoufalszych przyjaciół i samych nawet Ministrów Cesarskich, którzy z powodu związku jego z Arcyxiężniczką Eleonorą, stronę jego w Warszawie popierali.

Nie wiadomo jakiby był wziął skutek spisek ten przeciw Królowi Michałowi knowany, gdyby Xiążę Longueville był przy życiu pozostał. Stronnicy jego w Polsce tak dalece się byli wzmogli, iż podług świadectwa P. Choisy, (c) powiernika jego, czekano co chwilę w Paryżu wiadomości z Polski, że Królem jej został. Tymczasem śmierć Xiążęcia de Longueville zniweczyła jego zamiary. Młodzieniec ten nierozważną uniesiony odwagą zginął w potyczce przeciwko Holendrom, gdy się przez rzekę Ren przeprawiał, dnia 12 Czerwca roku 1672.

Co się tycze pomysłu medalu pod liczbą 176 rzeczą jest niewątpliwą, że okręt na burzliwem morzu płynący, który na stronie odwrotnej widzimy, oznacza Polskę skołataną wewnętrznemi niesnaskami. Gwiazda zaś wśród chmur okrętowi przyświecająca, oznacza metereologiczne owe zjawisko, które żeglarze ogniem S. Elmo nazywają i które się na morzu ukazywać zwykło, kiedy burza ustaje. Tymto dobrowieszczym znakiem, jeżeli medalowi wierzyć będziemy, miał bydź Xiążę de Longueville.


(a) Imię Paryzyus dała Xiążęciu de Longueville municypalność miasta Paryża, kiedy go do chrztu trzymała w roku 1648. Matka jego Anna Genowewa de Bourbon chcąc się popularną uczynić, przeniosła się na połóg do ratusza miasta Paryża i tam syna tego powiła podczas wojny domowej za małoletności Ludwika XIV.

(b) Xiążę Longueville nosił imię Orleańskiego jako potomek sławnego owego Jana d'Orléans, Hrabi Dunois i Longueville, który wraz z dziewicą Orleańską Johanną d'Arc tyle się przyczynił do ocalenia Francyi w XV wieku.

(c) Czytaj pamiętniki jego do panowania Ludwika XIV.


176