strona główna przedmowa indeks nazwisk indeks legend recenzje uzupełnienia szukaj
 
 

Medale z panowania Jana III

No. 217.

Popiersie Innocentego XI Papieża, Leopolda I Cesarza, Jana III Króla Polskiego i Marka Antoniego Giustyniani, Doży Weneckiego, każdego w właściwym sobie ubiorze z boku widziane. Napis wokoło: INNOC[entius] XI PONT[ifex]; LEOP[oldus] I IMP[erator]; JOA[nnes] III REX PO[loniae]; M[arcus] A[ntonius] JUS[tiniani] VE[netorum] DUX, to jest: Innocenty XI Papież, Leopold I Cesarz, Jan III Król Polski, Marek Giustiniani Xiążę Wenecki.

Strona odwrotna. Orzeł dwugłówny Austryacki patrzy ku górze na krzyż promienisty. Napis wokoło: UNIVIT PALMAMQUE DEDIT; to jest: Zjednoczył i dał zwycięstwo.


Nie podlega wątpliwości, że medale te (No. 217 - 223) nie w jednym roku bite były, lecz w miarę tego jak zawiązana przeciw Turkom koalicya wzmagała się przez przystępujące do niej mocarstwa.

Pierwszym tego związku początkiem było w roku 1683 Austryi z Polską połączenie, do którego Rzeczpospolita Wenecka w kilka miesięcy później przystąpiła.

Pierwszym więc sprawcą związku był Jan III, który przeważne miał powody do wznowienia wojny z Turcyą. Traktat Żurawiński zastrzegł był Polsce zwrot dwóch trzecich części Ukrainy i Podola, odstąpionych traktatem Buczaczkim. Tymczasem gdy do rozgraniczenia przyszło, komissarze Tureccy w Ukrainie Pawołocz tylko i Białocerkiew Polakom powrócić chcieli, zachowując resztę prowincyi dla Kozaków; na Podolu zaś granice swoje, wbrew warunkom traktatu, jeszcze dalej niż były dotąd rozszerzyć pragnęli.

Wysłany do Porty w Poselstwie Gniński Wojewoda Chełmiński nie zdołał załatwić tych trudności, stany więc koronne upoważniły Jana III do rozpoczęcia na nowo wojny, gdyby tego nieuchronną widział potrzebę. Uchwała ta Sejmu oddaną została Królowi pod zaprzysiężonym obowiązkiem sekretu, co w ów czas Scriptum ad Archivum zwano.

Spodziewał się w ten czas Jan III że do związku przeciw Turcyi wciągnie i Moskwę lecz gdy ta w roku 1681 przymierze z Portą na lat 20 zawarła, spóźniło się zawarcie Ligi Chrześciańskiej aż do roku 1683 w którym, jak się wyżej rzekło, podpisanem zostało przymierze między Polską a Austryą, za pośrednictwem Papieża Innocentego XI.


Zdjęcie: archiwum GNDM (aukcja 9)