Medale ściągające się do panowania Augusta III

No. 375.

Drzewo palmowe, przy którem gieniusz na zawieszonej tablicy pisze wyrazy: OB CIV[es] SERV[atos]. Za ocalenie obywateli. Lewą zaś ręką trzyma tarczę, na której są herby polskie, litewskie i saskie. Wkoło: VICTORIA AVGVSTI. Zwycięstwo Augusta. W odcinku: FIDE AVGVSTO III R[egi] POL[oniae] ET M[agno] D[uci] LITH[uaniae] PRAESTITA M[ense] IVL[ii] MDCCXXXIV. Wierność Augustowi III królowi polskiemu i wielkiemu xięciu litewskiemu w miesiącu lipcu 1734 zaprzysiężona.

Strona odwrotna. Plan miasta gdańska z okolicami przyległemi i nazwiska drobnemi literami wyrażone, jakoto: DANTZIGER REEDE, WEIXEL, MVNDE, DANTZIGER NERUNG, DANTZIGER WERDER, STOLTZENBERG, HAGELSBERG, OSTSEE. Wokoło napis: RESTITVIT PIETAS. Przywróciła pobożność. W odcinku: DANTISCVM. Gdańsk.

Medal ten znajduje się w gabinecie Franciszka Hr. Potockiego.

Wspomnieliśmy w poprzedzającym numerze o podwójnej elekcyi królów Stanisława i Augusta III w Warszawie i wyjeździe Leszczyńskiego do Gdańska w skutku zbliżenia się wojska rossyjskiego. Miasto Gdańsk obstając przy wybranym prawnie monarsze, lękając się przytem dla handlu swego przemożnej na morzu Francyi, postanowiło bronią popierać Leszczyńskiego, który tu na posiłki zięcia swego Ludwika XV miał oczekiwać.

Chlubną jest w mniemaniu naszem ta epoka w historyi miasta Gdańska, wstępującego w szranki za prawem i sprawiedliwością przeciw dwóm potężnym mocarstwom. Niepowiedzenie się przedsięwzięcia, nie zmniejsza bynajmniej zasługi.

Magistrat Gdański dzielne do obrony przeciw Moskalom i Augustowi III uczynił przygotowania. Zbrojownia miasta dostarczyła 80 dział ciężkiego kalibru, któremi uzbrojono warownie. Nowozaciężna milicya wzmocniła zwyczajną załogę.

Kierunek obrony i dowództwo miasta jenerałowi Vittinghof poruczono; wojska polskie, które król Stanisław ze sobą przyprowadził, obsadziły zewnętrzne szańce i pod rozkazami hrabi Poniatowskiego (ojca króla Stanisława) i xcia Augusta Czartoryskiego.

Wodzowie wojska moskiewskiego w Polsce spokojnie nie mogli spoglądać na twierdzę, w której przeciwnik Augusta III na posiłki Francyi oczekiwał. W końcu więc miesiąca Lutego roku 1734, hrabia Munich, naczelny wódz rossyjski, mocną dywizyę przed sobą na Gdańsk wysłał. Przecięli natychmiast Moskale Gdańszczanom wszelką od lądu kommunikacyę, odwrócili rzeczkę Radunę, młyny miejscie pędzącą i wszelkiego dowozu żywności zabronili.

W miesiącu Kwietniu hr. Munich objął osobiście dowództwo oblegającego wojska i bomby do miasta rzucać kazał. Obiecywane tymczasem posiłki Francyi zwodniczemi być się okazały. Przybył wprawdzie na brzegi gdańskie hr. de Monti z oddziałem złożonym z 2200 ludzi; tak słaby poczet mierzyć się przecież z wojskiem moskiewskim nie mógł, jakoż na pierwszym spotkaniu Francuzi spędzeni z placu, szukać musieli schronienia w twierdzy Weischel-Münde. Lecz pozbawieni żywności, poddali się dnia 24 Czerwca xięciu Weissenfels, który w 10000 Sasów złączył się był z wojskiem rossyjskiem.

Zamknięcie ujścia Wisły po zdobyciu Mindy, blokada portu gdańskiego przez flottę moskiewską, pewną była wróżbą zguby dla miasta, które znikąd odsieczy spodziewać się nie mogło. Jakoż w kilka dni po zdobyciu Mindy, zaczęto rokowania o pokój i w tym celu rozejm na trzy dni umówiono.

Lecz gdy tymczasem król Stanisław Leszczyński uszedł z miasta przed czyhającymi na niego Moskalami, hr. Munich zerwał zawieszenie broni, zemstą swoją grożąc Gdańszczanom za to, że królowi oddalić się pozwolili. Rozpoczęły się przecież na nowo negocyacye a miasto poddało się dnia 9 Lipca.

Król August tymczasem przybył do klasztoru Oliwy i tam uprzejmie deputowanych gdańskich przyjąwszy, łaską im swoję i powszechną zapewnił amnestyę. Z tego to powodu wybity został medal niniejszy.

Zdjęcie: Archiwum GNDM