Medale na cześć Najświętszej Panny i Świętych Pańskich

No. 484.

Wizerunek świętego Kazimierza tym kształtem, jak na stronie odwrotnej medalu, pod No. 477. Wkoło napis: S[anctus] CASIMIRVS PAT[ronus] REG[ni] POL[oniae] ET M[agni] D[ucatus] L[ithuaniae]. To jest: Święty Kazimierz, patron królestwa polskiego i W. X. Litewskiego.

Kazimierz był drugim synem Kazimierza Jagielończyka, króla polskiego i Elżbiety, córki cesarza Albrechta. Od pierwszego dzieciństwa, stronił młody królewicz od zabaw, wiekowi swemu przyzwoitych, a umysł jego skłonny do dumania bogomyślnością się zajmował. Wzrastając, wzmacniał się w wierze i dobrych uczynkach, oddany dzień i noc nabożeństwu do N. Panny, na której cześć ułożył znajomą pieśń, zaczynającą się od wyrazów: Omni die, dic Mariae, anima mea laudes, którą później sławny Sarbiewski, w tak poetyczną barwę przystroił.

Gdy Władysław królewicz polski wyniesiony został na tron czeski i węgierski w roku 1471, ojciec jego przeznaczał Kazimierza na następcę po sobie w Polsce i w Wielkiem Xięstwie litewskiem. Wysłał go nawet do Wilna, aby zawczasu uczył się trudnej sztuki rządzenia. Ale dla młodego Kazimierza, nie było królestwa na tej ziemi. Umysł jego napojony od dzieciństwa rozmyślaniami religijnemi, pragnął wyższego szczęścia, a dla osiągnienia jego, porzucił całkiem stosunki światowe, wylawszy się na dobroczynne uczynki, posty i ostre umartwienia ciała; w skutku podobno tego sposobu życia, krew w młodzieńcu zaczęła się burzyć, a zbytnia wstrzemięźliwość, nabawiła go ciężkiej choroby. Przywołani lekarze, obiecywali przywrócić zdrowie, byleby młody Xiążę zmienił dotychczasowy sposób życia, ale Kazimierz głuchy na wszelkie ich namowy, wolał umrzeć, niż do ich rady się skłonić, potius mori, quam foedari.

W sto kilkadziesiąt lat po zgonie Kazimierza, Zygmunt III na prośby żony swojej Konstancyi, z domu Austryaczki, wyjednał sobie u świętej stolicy wywód processu kanonizacyi dla Kazimierza; przystawione dowody, ztwierdzily głos ludu, dekret wypadł pomyślny, a obrządek kanonizacyi odbył się w 1606 roku w Wilnie, z największą okazałością. Osobę monarchy przy tym uroczystym akcie zastępował Lew Sapieha, kanclerz wielki litewski. Policzonemu w poczet świętych, wystawił Zygmunt III wspaniałą kaplicę, a zwłoki jego w srebrnej trumnie złożył. Temu to Kazimierzowi poświęcony jest medal niniejszy.