Medale z panowania Stefana Batorego

No. 51.

Popiersie Króla Stefana. Na głowie laur zwyczajem Rzymian wstęgą spojony. Odzienie: zbroja, na której płaszcz, czyli draperya jest zarzucona. Napis: STEPHANUS I. D[ei] G[ratia] REX POLONIAE, to jest: Stefan Pierwszy, z Bożej łaski Król Polski.

Strona odwrotna ma tylko napis następujący: DEO REIPQ[reipublicaeque] P0LON[ae] ET LITHU[anae] POLOCIAM LIVONIAMQUE RESTITUIT A[nno] S[alutis] M.D.LXXXII., to jest: Bogu i Rzeczypospolitej Polskiej i Litewskiej, Połock i Inflanty przywrócił roku zbawienia 1582.

Nowe tu czytelnikom naszym w tych Numizmatach przedstawiamy pomniki zawojowania Inflant przez Stefena Batorego. Historya tego Monarchy liczne wskazuje dowody troskliwości jego o dobro tej nowo nabytej, a raczej odzyskanej prowincji

Król Polski pragnąc Inflantczyków do rządu swego przywiązać, wezwał znakomitszych z pomiędzy nich, aby się z nimi porozumieć o potrzebach ich kraju. Zjechali do Warszawy deputowani stanu szlacheckiego i miast inflantskich, i następujące Królowi podali prośby.

1. Aby Król zatwierdził wszystkie ustawy i nadania od Zygmunta Augusta uczynione w roku 1559 w czasie kiedy Inflanty do Polski przyłączone zostały.
2. Aby urzędy krajowcom tylko rodu Niemieckiego dawane były.
3. Aby własności ziemskie pozostały na zawsze w ręku ich posiadaczów.
4. Aby Król cofnął wydane w Rydze urządzenie, którem nakazał zburzyć twierdze prywatnych osób.
5. Nakoniec, aby im rząd Polski dopomógł do odzyskania współobywateli, którzy się Moskalom w niewolą byli dostali.

Odpowiedziano deputowanym od Króla:

1. Że co do przywilejów dawnych od Zygmunta Augusta nadanych, należało im pomnieć, jak wiele od tego czasu w ich kraju zaszło odmian, i że zmiana okoliczności w wielu względach zmiany urządzeń wymagała.
2. Że Król żadnego z obywateli zdolnych od urzędu nie odsuwał, że przecież byłoby rzeczą niesłuszną, aby oni tych, którzy im wolność przywrócili, od wszelkiego udziału w urzędach na zawsze oddalać chcieli; z tem wszystkiem przyrzekł Król, że szczególniejszy wzgląd mieć będzie na Szlachtę Inflantską.
3. Że wszystkie dawniejsze nadania posiadłości ziemskich szanowane będą. Co się zaś tycze zmian zaszłych w czasie trzydziestoletniego nierządu i wojny, Stany prowincyonalne rozpoznawać miały dowody posiadających; że nakoniec w wątpliwych razach zeznanie świadków lub przysięga rozstrzygać miały, komu prawo służy.
4. Że zburzenie zamków prywatnych koniecznie potrzebnem było dla tego, aby nieprzyjacielowi, w przypadku nowej wojny, odjąć sposobność osadzenia miejsc obronnych.
5. Przyrzekł Król dostawić Inflantczykom pewną ilość jeńców Moskiewskich, Bojarskiego rodu, których w Moskwie za pojmanych Inflantczyków wymienić mogli.