Medale z panowania Stanisława Augusta

No. 485.

Popiersie mężczyzny z prawej strony widziane, włosy kształtnie trefione; na zbroi płaszcz królewski i order białego orła. Napis w otoku: STANISLAUS AUGUST[us] D[ei] G[ratia] REX POLON[iae] M[agnus] D[ux] LITU[aniae] to jest: Stanisław August z bożej łaski król polski, wielki xiążę litewski. Pod ramieniem cyfra mincarza. I. P. H[olzhausser] F[ecit], to jest: J. P. Holzhausser zrobił.

Strona odwrotna: U góry korona z siedmiu gwiazd, niżej napis: STANISLAUS AUGUSTUS A[nno] MDCCXXXII D[ie] XVII IANUARII WOŁCZYNII NATUS STANISLAI PONIATOWSKI OLIM CAROLI XII SOCII, PRIMI REGNI POL[oniae] SENATORIS AC CONST[antiae] PRIN[cipissae] CZARTORYSCIAE FILIUS PENULTIMUS REIPUBLICAE AD AULAM PETROPOLITANAM LEGATUS IN REGEM D[ie] VII SEP[tembris] MDCCLXIV ELEC[tus] D[ie] XXV NOV[embris] E[jusdem] A[nni] VARS[oviae] CORONATUS, AFFABILIS, GENEROSUS, ERUDITIONE AC ELOQUENTIA EXCELLENS LITERARUM ARTIUMQUAE [sic] LIBERALIUM IN REGNO FAUTOR, REBUS PUBLICIS DEDITUS. NON OMNIA TAMEN BONA QUAE VELLET EXEQUI POTENS, PER XXXI AN[nos] PERICLITANTIS FORTUNAE VARIETATEM EXPERTUS, ULTIMUS TOTIUS POLONIAE REX D[ie] XXV NOV[embris] MDCCVC SOLEMNITER REGIUM DIADEMA DEPOSUIT, A PAULO I^MO ROSSIARUM IMPERATORE ARCESSITUS OBIIT PETROPOLI D[ie] XII FEB[ruarii] MDCCIIC AETATIS LXVII AN[no] IBIDEM IN ECCLESIA CATHOLICA SEPULTUS. To jest: Stanisław August roku 1732 dnia 17^go Stycznia w Wołczynie urodzony, syn przedostatni Stanisława Poniatowskiego, dawniej Karola XII towarzysza, i pierwszego senatora królestwa polskiego, i Konstancyi xiężny Czartoryskiej. Poseł rzeczypospolitej do dworu petersburskiego, obrany królem dnia 7^go Września 1764, dnia 25^go Listopada tegoż roku w Warszawie koronowany. Uprzejmy, hojny, nauką i wymową znamienity, nauk i sztuk wyzwolonych w kraju opiekun, sprawom publicznym oddany, nie mogący jednak wykonać wszystko dobre, którego pragnął, doznawszy przez 31 lat zmiany chylącego się szcześcia, ostatni całej Polski król, dnia 25^go Listopada roku 1795^go uroczyście królewską koronę złożył, od Pawła I cesarza rossyjskiego przyjęty, umarł w Petersburgu dnia 12^go Lutego roku 1798 w 67^mym roku wieku swego, i tamże w kościele katolickim pochowany został. U dołu związane są na krzyż gałązki oliwna i dębowa.

Stanisław August urodzony w Wołczynie 17 Stycznia 1732. Obrany królem 7^go Września 1764. Koronowany dnia 25 Listopada tegoż roku. Złożył koronę 25 Listopada 1796. — Umarł w Petersburgu dnia 12 Lutego 1798.

Ojcem jego był Stanisław Ciołek Poniatowski wówczas wojewoda mazowiecki, później kasztelan krakowski, matką Konstancya xiężniczka Czartoryska urodzona z Kazimierza xiążęcia Czartoryskiego i Izabelli Morsztynownej.

Familia ta idąc w górę przez cztery pokolenia dobrze wywiedzione, pochodzi od Józefa Salinguerra Torelli, hrabiego de Montechiangelo, który w roku 1620 za namową Maciejowskich do Polski przybył, ożeniwszy się z dziedziczką części Poniatowa Zofią, córką Wojciecha, nazwał się Poniatowskim, a nazwisko Torelli zamienił w polskie Ciołek.

Józef zaś Salinguerra był prawnukiem Pawła Torelli, który wezwany do Krakowa od królowej Bony, dostał indygenat szlachectwa polskiego. Czterema pokoleniami wyżej był jego przodkiem Guido II Torelli xiążę udzielny Gwastalli. Od tego Gwidona sięga się do Landulfa il Tauro żyjącego w r^u 1040. Wyżej jeszcze aż do roku 913 sześć pokoleń, nie są tak pewne (a).

(a) Czytaj nową edycyę dzieła: L'art de verifier les dates.