Medale z panowania Władysława IV

No. 127.

Popiersie Krzysztofa Radziwiłła z boku widziane: głowa jego jest odkryta. Napis: CHRI[stophorus] RADZIWIŁŁ D[ei] G[ratia] BIRZA ET DUBIN[carum] DUX M[agni] D[ucatus] L[ithuaniae] CAM[pi] D[uctor] S[acri] R[omani] I[mperii] PR[inceps] AET[atis] SUAE ANNO 41, to jest: Krzysztof Radziwiłł z Bożej łaski Xiążę na Birzu i Dubienkach, Hetman polny Wielkiego Xięstwa Litewskiego Świętego Państwa Rzymskiego Xiążę, roku wieku swego 41.

Strona odwrotna. Herb Radziwiłłów, to jest, orzeł, na piersiach którego tarcza z trzema myśliwskiemi trąbami. Napis: TENDET IN ARDUA VIRTUS, to jest: Do rzeczy trudnych cnota zmierzać będzie. U dołu rok 1626.

Wyszczególniliśmy wyżej zasługi, jakie Krysztof Radziwiłł Hetman Litewski w oblężeniu Smoleńska w roku 1633 położył. Medal pod liczbą 112 umieszczony tak chlubny dla tego wodza i dla jego domu, w wątpliwość nas podaje czy na cześć Króla Władysława, czy dla niego bitym został. Stawiając tu czytelnikom wizerunek tego znakomitego męża, poczytujemy sobie za obowiązek przypomnieć im zarazem i żywot jego.

Krzysztof Radziwiłł, syn Krysztofa Xiążęcia na Birżu i Dubienkach Wdy. Wileńskiego, Hetmana W. W. X. Litewskiego i Katarzyny Tęczyńskiej Wojewodzianki Krakowskiej, wdowy po Jerzym Xiążęciu Słuckim, urodził się w roku 1585. Od pierwszych lat młodości swojej służąc w wojsku, tyle okazał zdatności, iż sławny owego wieku wojownik Jan Karol Chodkiewicz, polecił go Królowi do buławy polnej Litewskiej, lubo Radziwiłł w ów czas miał lat dopiero ośmnaście. Godnym on się buławy bydź okazał, gdy przez kilka lat i często o własnym koszcie trudną i niebezpieczną z Szwedami w Inflantach toczył wojnę.

Przywiązanie Krzysztofa Radziwiłła do zasad wyznania Helweckiego, niemiłym go uczyniło Królowi Zygmuntowi, i pierwszą było przyczyną, że po śmierci Chodkiewicza nie on, lecz Lew Sapieha buławę wielką otrzymał.

Niemniej atoli przywiązany do domu Wazów, Xiążę Radziwiłł po śmierci Króla Zygmunta przewodniczył obradom narodu na Sejmie Konwokacyjnym, gdzie Królewiczowi Władysławowi stronników jednał.

Po koronacyi nowego Króla, gdy ten Monarcha na odsiecz Smoleńska śpieszył, Krzysztof Radziwiłł nowe dał dowody odwagi swojej, gorliwości i nauki wojskowej. On przywodził przedniej straży wojska Polskiego, on do prowadzenia tej wojny najmocniej się przyczynił, (czytaj medal pod liczbą 112) on wreszcie koniec jej położył, gdy do traktowania o pokój z kommissarzami Moskiewskimi przez Króla wyznaczony został.

Zaledwie się z tej strony uspokoiła Polska, alić Radziwiłł z częścią wojska Litewskiego do Inflant się udał, gdzie upływający rozejm z Szwecyą, nową znowu rokował wojnę. Już się były rozpoczęły w tym kraju kroki nieprzyjacielskie, gdy traktat Sztumdorfski nieporozumieniom między Polską i Szwecyą koniec położył.

Umarł Krzysztof Radziwiłł Wojewodą Wileńskim i Hetmanem Wielkim Litewskim w roku 1640.