Medale z panowania Jana III

No. 244.

Popiersie Jana III z głowa odkrytą w ferezyi spiętej na piersiach klamrą. Napis wokoło: JOAN[nes] III D[ei] G[ratia] POL[oniae] R[ex] VICT[or] AD EUXINUM, to jest: Jan III z Bożej łaski Król Polski zwycięzca nad morzem czarnem.

Strona odwrotna. Orzeł z tarczą herbowną Sobieskich (Janina) na piersiach i gałązką laurową w szponach wznosi się ku słońcu; za nim trzy mniejsze lecą orły. Napis wokoło: PATRIS AD VESTIGIA NATI, to jest: Zrodzeni na podobieństwo Ojca. Na dole jest rok MDCLXXXVIII (1688).

Medal niniejszy, bity jest ku pamiątce Królewiczów Jakóba, Alexandra i Konstantego, których autor medalu (a) w postaci orląt wystawia, rokując im, ze śladem ojca swojego ku słońcu to jest ku sławie zmierzać będą. Nie ziściła się wróżba podchlebnego medalu. Synowie Jana III pomimo zdarzających się kilkakrotnie pomyślnych im okoliczności, nie osiedli na tronie Polskim i żaden z nich podobno niemiał zdolności potrzebnych, aby się na ten szczytny wznieść stopień.

Strona główna tego medalu równie jak odwrotna krytyki wytrzymać nie zdoła. Wyryty na niej napis mianuje Jana III zwycięzcą nad morzem czarnem w roku 1688. Nigdy wojska Polskie za czasów tego Monarchy tak daleko nie doszły, wyprawa zaś jego, w wspomnionym dopiero roku odbyta, do najnieszczęśliwszych należy. Wojsko Polskie, wtargnąwszy na Bukowinę, brakiem żywności i niewczasem znękane, do odwrotu przymuszonem zostało. Stracili nawet Polacy w tem zdarzeniu całą swą ciężką artyleryę, gdy dla niedostatku zaprzęgów uprowadzić jej nie mogli i po lasach ją zakopali.

Wyprawy więc tej zwycięstwem nazwać nie podobna.

(a) Numizmat ten jest dziełem Schmelzingera sławnego w owym czasie rzeźbiarza.