Medale z panowania Stanisława Augusta

No. 499.

Na stronie głównej owalnego tego medalu jest głowa króla bindą królewską opasana i z napisem w otoku: STANISLAUS AUGUSTUS D[ei] G[ratia] REX POLONIAE M[agnus] D[ux] LITU[aniae], to jest: Stanisław August z bożej łaski król polski, wielki xiążę litewski. Pod szyję cyfra mincarza I. P. H[olzhäusser].

Strona odwrotna: Wieńce oliwny, laurowy i dębowy wspólnie z sobą spojone, u góry napis: PRAEMIANDO INCITAT.

Jedno z największych starań króla Stanisława Augusta od początku panowania jego było, aby jako sam nauki, umiejętności i sztuki wyzwolone miał w najwyższym szacunku, tak pragnął miłość ich i szacunek w narodzie wznosić i najżywiej wszystkich do wydoskonalenia onych zachęcać. Chciał tedy aby umieszczone w tym artykule medale (No. 495 - 502) stały się uroczystem zaświadczeniem przyznanej od niego chwały dziełom, od prywatnych przedsięwziętym, do tego celu zmierzającym. Rzadki więc był autor księgi krajowi pożytecznej, wynalazku jakiego korzyść obiecującego, dzieła w sztukach wyzwolonych doskonalszego, słowem przysługi krajowi znaczniejszej, a czasem i usiłowania, choć jeszcze nie zupełnie uskutecznionego, któregoby król nadaniem takowego medalu nieuwieńczył, i swojego w tem upodobania świadectwem nieobdarzył. Co sprawiło, iż gdy się wielu o ten dowód względów królewskich ubiegało, wielu się też na pożyteczne prace z natężeniem wszelkiej usilności zdobywało.