Medale z panowania Stanisława Augusta

No. 534.

Głowa króla, bindą królewską opasana, twarz z prawej strony widziana. Napis do koła: STANISLAUS AUGUSTUS D[ei] G[ratia] REX POLONIAE M[agnus] D[ux] LITUA[niae]. To jest: Stanisław August z bożej łaski król polski, wielki xiążę litewski. Pod szyją cyfra mincarza I. P. H[olzhäusser].

Strona odwrotna. Napis: SUBLEVANDAE URBI CRACOVIAE PRISCAE METROPOLI POLONIAE E PROPRIIS REDITIBUS CONCESSIT S[tanislaus] A[ugustus] R[ex] ANNUUM CENSUM A[nno] MDCCLXXXVII. To jest: Dla wzniesienia miasta Krakowa, dawnej Polski stolicy, z własnych dochodów nadał Stanisław August król coroczny zasiłek roku 1787. U spodu dwie gałązki dębowe.

Dopóki Kraków był stolicą Polski, jaśniał w całym blasku świetności. Kiedy królowie nasi w Warszawie zaczęli przemieszkiwać, długo jeszcze utrzymywał się przy dostatkach dawnych; a pogrzeby panujących, koronacye ich następców, istnienie w jego murach akademii, biskupa i kapituły, przytem handel, ożywiały nieco jego dochody. Im dalej atoli, tem więcej nachylał się do upadku.

Gdyby wiedzieć, ile Kraków opłacał w różnych epokach, jakie swym królom czynił donatywy w zdarzeniach ważniejszych, niewątpliwą byłoby to miarą wzrostu lub uszczerbku jego zamożności. Jednę tylko tego rodzaju pochwycić mogłem wiadomość, że krakowscy żydzi, za Jana III, opłacali rzeczypospolitej 20,000 talarów, królowi corocznie 300, królowej 200, królewiczowi starszemu 100 czerwonych złt. (a) w darze składali.

Kiedy Stanisław August, (który i nie koronował się w tej dawnej stolicy) w 1787 roku wracał z Kaniowa, udał sie na Kraków. W tak smutnym stanie znalazł to miasto, że na podźwignienie jego przeznaczył z dochodów własnych, z wielkorządztwa krakowskiego, corocznie 300, złt. (b) To jest niniejszego medalu przedmiotem.

(a) Regnarda powrót z Laponii przez Polskę 1681 roku.

(b) Grabowskiego Kraków i jego okolice 1822 r. 24. 25.

Zdjęcie: archiwum WCN (aukcja 53)