Medale z panowania Zygmunta III

No. 59.

Dwie palmy przedzielone rzeką wśród nich płynącą, a ztykające się gałęziami. Napis: AMOR DISTANTIA JUNGIT 1592, to jest: miłość odległe rzeczy łączy; w polu rok 1592. (a)

Strona odwrotna: dwa orły, Cesarski i Polski, trzymają tarczę z herbem Austryackim. Napis: POST ANIMOS SOCIASSE JUVABIT, to jest: i umysły połączyć będzie potem dogodnie. (b)

Widzieliśmy niedawno w Krakowie exemplarze obu tych medalów (No. 59 i No. 60.) na szyi tamecznych kobiet i z czułością na nie zapatrywaliśmy, jako na dowód przywiązania mieszkańców tej stolicy do Królów naszych. Dziejopisowie Zygmunta III świadczą, że w czasie zaślubin tego Monarchy z Arcyxiężniczką Anną, rzucano w Krakowie niniejsze medale ludowi, który je dotąd dochowuje.

Co się tycze związku Zygmunta III z wspomnioną wyżej Arcyxiężniczką, był on niezawodnie dziełem przezornej polityki. Porażka Arcyxiążęcia Maxymiliana pod Byczyną i wzięcie jego w niewolę zniechęciło było całą jego rodzinę przeciw Królowi Zygmuntowi; lękać się należało, aby niechętne temu Monarsze w Polsce stronnictwo nie szukało wsparcia u dworu Austryackiego i tym sposobem nowych w kraju naszym nie wznowiło zamieszek. Związek Króla Polskiego z domem Habsburskim zapobiegł tym niedogodnościom, i z tego powodu istotnej potrzebie kraju dogodził. Inaczej przecież o tem sądził Zamojski, Kanclerz i Hetman Wielki Koronny, który niechęcią ku dworowi Austryackiemu zaślepiony, obwiniał Króla, jakoby pomyślał o powrocie do dziedzicznego swego Królestwa i o ustąpieniu Polskiej Korony Arcysiążęciu Ernestowi, bratu Cesarza Rudolfa. Późniejsze wypadki dowiodły, jak mylnemi były domniemania Zamojskiego.

Im więcej się w te medale wpatrujemy, tem bardziej w nich polityczne postrzegamy dążenie. Napis na stronie odwrotnej medalu pod liczbą 59 przekonywa nas, że Numizmat ten wybito nie tylko dla zachowania pamiątki związku Króla Polskiego z rodziną Cesarską, ale nadto jako rękojmię zamiarów Króla Polskiego, który pragnął pojednać rozdwojone umysły. Że zaś te przyjazne zamiary ściągają się do dworu Austryackieg, dowodzi w mniemaniu naszem tarcza herbowna domu Habsburskiego, którą orzeł Polski i orzeł Cesarski zarówno unoszą.

Równe dążenie upatrujemy w medalu pod liczbą 60 na którym Król głosi, że zkojarzone w roku 1592 małżeństwo było wzrostem Królestw.

Pomimo doznawanych przeciwności z strony Jana Zamojskiego i jego stronników, Zygmunt III wysłał w poselstwie Kardynała Radziwiłła do Cesarza Rudolfa z prośbą o rękę jego synowicy. (c) Przychylił się Cesarz do żądania Zygmunta III a zaręczona Arcyxiężniczka przybywszy do Krakowa, tamże dnia 21 Maja roku 1592 Królowi Polskiemu zaślubioną została.

(a) Znajdują się medale tegoż stępia, na których położony jest rok 1595.

(b) Medal ten znajduje się w zbiorze Franciszka Hr. Potockiego.

(c) Królowa Anna, pierwsza małżonka Króla Zygmunta, była córką Arcyxiążęcia Karola, a synowicą Cesarza Rudolfa.