Medale z panowania Zygmunta III

No. 92.

Strona główna przedstawia nam herb domu Zamojskich. W koło między dwiema obwódkami jest napis następujący: PERGE UT CAEPISTI NEC ENIM MORTALIA QRIS [quaeris], to jest: Postępuj, jak zacząłeś, nie szukasz bowiem znikomości.

Na stronie odwrotnej czytamy następujący w ośmiu wierszach napis: PRO M[emoria] P[erenni] ILLRI [illustri] VIRO JOANI [Johanni] ZAMOSCIO R[egni] POLO[niae] CANCELA[rio] S[upremo] COPIAR[um] IN LIVONIA PRAEFECTO 1581, to jest: Na wieczną pamiątkę sławnemu mężowi Janowi Zamojskiemu, Kanclerzowi Królestwa Polskiego, najwyższemu wodzowi wojsk w Inflantach 1581 roku.

Napis na stronie odwrotnej tego medalu wyryty świadczy, iż w roku 1581 Jan Zamojski naczelnym był wodzem wojska Polskiego w Inflantach. Nie wspominają przecież o tem dziejopisowie nasi, a nawet i Heidenstein, który zresztą tak dokładne zostawił nam opisanie wojny ówczesnej Stefana Batorego z Rossyą.

Rzeczą jest do wiary podobną, iż Zamojski istotnie miał sobie poruczone dowództwo wojsk Polskich w Inflantach, lecz gdy obroty strategiczne kampanii w roku 1581 bytność jego w tej prowincyi niepotrzebną czyniły, znajdował się w głównej kwaterze Króla Stefana.

Cóżkolwiek bądź, okoliczność ta dowodzi, jak potrzebną dla badacza Historyi jest znajomość medalów.